Prinses Amalia en de Republiek der Nederlanden……

Koningsdag 27 april! Mooi feest in heel het land. Veel blije mensen, ontspannen sfeer. Een prachtmoment in een tijd van verdeeldheid: het is een dag van verbondenheid tussen mensen, Nederlanders van allerlei afkomsten.
Verbinden, dát wil de koning graag, zo begreep ik uit het interview dat Wilfried de Jong met hem had. Of, interview, het was vooral een open gesprek. Oók dat verbond ons aan de koning en hem aan ons. Hij wil vooral gezien worden als een mens van 50, die toevallig ook 4 jaar koning was. Dat laatste kan natuurlijk ten dele. Als een gemiddelde Nederlander 50 wordt en daarover wordt geïnterviewd kijken er geen 4 miljoen Nederlanders. Op koningsdag bijvoorbeeld interviewde Jeroen Pauw 4 min of meer bekende Nederlanders die dit jaar ook alle 4 vijftig worden, maar die 4 haalden samen géén 4 miljoen kijkers. Of hij het leuk vindt of niet: hij is een heel bijzondere Nederlander. Je kon het ook merken in het gesprek: aan de ene kant heel open, verrassend open, zoals ik nog niet eerder een lid van het koninklijk huis had zien spreken. Kwetsbaar over zijn vader en diens depressies, open en verdrietig over zijn broer Friso. Dat kwetsbare verbond hem ook aan ons en ons aan hem: hé, een koning is een gewoon mens. Hij kon niet goed puberen, omdat zijn vader ziek was in zijn pubertijd en je een gezonde vader moet hebben om je in die tijd tegen af te zetten. Hij heeft machtig verdriet om zijn broer, die hij door de dood verloor en hij ziet zijn moeder lijden als moeder door de dood van diezelfde broer. Precies zoals wij dat hebben wanneer je verlies lijdt.
Normaal mens én dus helemaal niet. En dat vind ik op een bepaalde manier heel zielig. Dat is een wat sentimenteel woord, maar ik meen het. Zoals ik het ook meen dat ik eigenlijk heel triest word als ik zijn dochters – Amalia, Alexia en Ariane – zie rondlopen in Tilburg en allemaal mensen de hand zie schudden. Jonge meiden, die door anderen worden bewonderd omdat ze geboren zijn in een koninklijk bedje, dat hun verdere leven zal stempelen. Iedere Nederlander wordt natuurlijk deels gestempeld door zijn/haar afkomst. Maar iedere Nederlander kan wel kiezen wat hij of zij wil worden. Amalia niet. Ik vind deze consequentie van de monarchie een vorm van kindermishandeling.
Het is zo rond 1973, voorjaar. Ik woon in Baarn, aan de Nicolaas Beetsstraat. Op een woensdagmiddag stap ik als 11 jarige op mijn blauwe fiets en wil richting het voetbalveld gaan om te trainen. De b1 van TOV – tot ons vermaak – . Net als ik wil wegrijden stopt er een grote auto een paar huizen verderop. Buurjongetje Paulus gaat zijn kinderfeestje vieren: hij is 6 geworden. Uit die grote auto stappen twee grote mannen en in hun midden een blond mannetje. Het is Willem Alexander! Ik voel een beetje opwinding: het prinsje twee huizen verderop in mijn straat. Ik blijf even nieuwsgierig kijken en fiets dan door. Met een mengeling van opwinding én opluchting. Die laatste het grootst. Ik kan zomaar op mijn fiets zónder 2 grote meneren naar het voetbalveld! Wat een vrijheid. Of anders…, wat een keurslijf dat je als ventje van 6 en later als puber van 16 of jonge kerel van 26 enz. altijd maar met mensen om je heen bent, die je “bewaken”. En dat je dus níet zelf kunt bepalen wat je wilt worden.
Willem Alexander wil niet dat de bewakers naar hem of zijn vrouw klikken over wat Amilia doet. Bewaken, niet klikken. Dat vind ik onder de omstandigheden heel wijs: hoe maximaliseer (grappig woord) je de vrijheid van je dochter in déze positie, die minimale vrijheid met zich meebrengt? Een kind heeft ruimte nodig om te groeien en te experimenteren, fouten te maken zónder dat pa en moe alles weten en zien. Maar een keer de beest uithangen met 2 bewakers op de achtergrond is hoe dan ook wat beperkend.
Stel: je bent dochter van Barack Obama. Tijdens je jeugd ben je 8 jaren in een bijzondere positie. Dat zal al veel doen. Maar ze kunt verder zélf je leven invullen, pa is geen president meer en jij bent niet voorbestemd vanwege je geboorte om later ook president te worden.
Koningsdag, het koninklijk huis het zijn mooie fenomenen in ons land. Ze hebben een verbindende rol. Maar voor de kinderen van de koning/in bepalen ze alles. Stel je nou eens voor dat we met elkaar ná Willem Alexander en Maxima overgaan op een republiek. We kunnen nog minimaal 18 jaar – de pensioengerechtigde leeftijd zal dan wel 68 zijn – van hen genieten. Ze doen het goed, allebei. Maar in die 18 jaar gaan we werken naar een republiek en transformeren we de koningsdag naar een jaarlijks terugkerende en uitbundig 5 meiviering, net zo verbindend! Er komt een president met beperkte bevoegdheden, een beetje zoals in Duitsland. En gesteld dat Amalia dat zou willen worden uit eigen vrije keuze…., prima! Maar als ze héél wat anders wil doen: laat haar vooral!!!!